Sermon: “SAW TYLLI KI DAW BA U BLEI U KYNHING ÏA KA AMERIKA BAD ÏA KA PYRTHEI”
Ka jingjia jong ka jingkhot kyndit
Khublei. Ka long ka burom ban don hangne mynta ka miet — khamtam ha kane ka por kaba kongsan ha ka histori jong ka ri America, bad ha ka histori jong ka pyrthei.
Da ki hajar snem mynshuwa, lyngba u Haggai u Nongiathuhlypa Hebru, U Blei U la iathuh ia ngi ia kaei kaba Un sa leh — ba Un sa pynkhih ia ngi. “Namar kumne u ong U Trai Badonbor ki Paid, ‘Sa shisien hadien khyndiat por ngan sa pynkhih ïa ki bneng bad ïa ka khyndew, ïa ka duriaw bad ïa ka khyndew kaba rkhiang. Ngan pynkhih ia ki jaitbynriew baroh.... Nga leit ban pynkhih ia ka bneng bad ia ka khyndew. Ngan pynkyllon ia ki khet ki hima bad ngan pynduh ia ka bor jong ki hima ki jaitbynriew.’” (Haggai 2:6-7, 21-22) .
Kata ka long ka jingiathuhlypa jong ka Baibl – ka jingkhanglad na ka jingmut jong U Blei uba tip lut, uba iohi lut ia ka pyrthei....ka kaiphod jong ka jinglong ka suinbneng na ka lawei....ka jingmaham ia ka eriong na ka lawei — ym ba ngin tieng, hynrei . khnang ba ngin long kiba kyndit bad kiba la khreh bad kiba iaineh bad kiba iaid hajan U Jisu haba ki eriong ki wan.
Hato phi kynmaw hangno phi la don ha ka 11 tarik u September, 2001? Hato phi kynmaw kumno phi sngew haba phi iohi ia ka Pentagon ba la thang, ia ki jingtwa ba la rkhiang ha Pennsylvania, ia ki ar tylli ki tower ba la bthei? Ym dei naduh ka Pearl Harbor ba bun ki nong America ki la shah pyniap ha kawei ka jinghiar thma – palat 3,000 ngut ha kata ka sngi. Ym don uwei ruh na ngi uba lah ban klet ia kata ka sngi — bad ngim dei ruh ban klet.
U Blei um shym la pynlong ia ka 9/11 ban jia....ki riewngeit kiba aiti lut ha ki jinghikai lamler jong ka niam Islam ba radbah ki la pynlong ia ka 9/11 ban jia....hynrei U Blei Uba Shisha bad Uba Im — U Blei jong ka Baibl — u la ai ba kan jia ban pynkhih ia ka America.... ban ioh ia ka jingpyrkhat jong ngi....ban pynkynjah ia ngi.
Nga kwah ban kylli ia phi katto katne ki jingkylli mynta ka miet katba ngi dang pyrkhat ia ka 9/11, katba ngi dang pyrkhat ia ka jinglong jong ka jingiasoh jong ngi, bad ia ka jinglong jong ka Balang, hangne bad ha kylleng ka pyrthei: Ha kane ka jingrakhe snem jong ka 9/11, hato phi . ha ka akor bad ha ka jinglong mynsiem kham bha shi snem mynshuwa? Ka longiing jong phi? Ka dei ka balang jong phi?
Mynta ka dei ka por kaba biang ban shim ia ka jingpeit bniah ba kynja mynsiem — ban bishar kumno phi leh ha ka akor bad ka jinglong mynsiem, kumno ka longiing jong phi ka long, kumno ka balang jong phi ka long. Shi snem mynshuwa, U Blei u la pynkhih ia ngi – ka jingkylli ka long: Hato ngi la sngap?
Ha ka Kitab ki Hebru ngi pule kumne: “To sumar ba phin ym kyntait ia Uta Uba kren. Namar lada kita kim shym la lait im haba ki la kyntait ia uta uba la maham ia ki ha ka pyrthei, khamtam eh ngin lait im kiba phai noh na Uta uba la maham na bneng. Bad ka sur jong U ka la pynkhih ia ka pyrthei ha kata ka por, hynrei mynta U la kular, U da ong, ‘Sa shisien ngan pynkhih ym tang ia ka pyrthei, hynrei ia ka bneng ruh.” Ki Hebru 12:25-26)
U Trai jong ngi U Jisu Khrist — uba shong bad ki synran jong U halor u Lum Olib ha Jerusalem — u la maham ruh ha Mathaios 24 ba ngin shah pynkhih ha ki sngi kiba khatduh, kita ki sngi kiba ialam sha ka jingwan pat U Jisu. “Ka sngi kan dum, bad u bnai un ym ai jingshai, bad ki khlur kin hap na bneng, bad ka bor jong ki bneng kan pynkhih”, la ong u Jisu. Bad nangta, haba ki briew kim khmih lynti eh ia ka, U Jisu u la ong, “ka dak U Khun U Briew kan paw ha bneng, bad nangta ki jaitbynriew baroh jong ka pyrthei kin sngewsih, bad kin iohi ia U Khun U Briew ba U wan halor ki lyoh jong ka . ka bneng da ka bor bad ka burom kaba khraw. (Mathaios 24:29-30)
Ka America ka la shah pynkhih ha ka 9/11. Mynta ka sngi, U Blei U pynkhih biang ia ngi.
Hynniew tylli na ki shiphew tylli ki eriong kiba rem dor tam – kiba rem dor tam – ha ka histori jong ka ri America ki la jia naduh ka 9/11. Kaba kham shyrkhei ka dei ka eriong Katrina kaba la jan pynjot ia kawei ka nongbah America bad ka la pynlut haduh $108 billion.[i] Ka eriong Irene ka lah ban don ha ka kyrdan ba san tylli bad ka la pynlong ia u snem 2011 kum u snem uba sniew tam ha ka histori jong ka ri America na ka bynta ki jingjia ba sngewsih ha ka mariang, ha kaba ki shiphew tylli ki jingjia ba sngewsih ki la pynlut $1 klur ne palat.[ii] Mynta u snem, ngi la iohi ia ka jingmih jong ki eriong kiba shyrkhei tam ha kine ki shiteng spah snem.[iii] Ki jingpluh kiba shyrkhei tam ha ka histori jong ka Texas – hapdeng ka jingkyrduh kaba shyrkhei tam ha ka histori jong ka jylla.[iv] U jumai uba jur tam ha East Coast naduh u snem 1875.[v] U jumai uba jur tam ha Colorado naduh u snem 1882. Ha kajuh ka por, ka ioh ka kot jong ngi ka shah pynkhih haduh ka tynrai jong ka.
42,000 tylli ki karkhana America ki la khang khyrdep naduh ka 9/11.[vi] Shiphew million ngut ki nong America ki la duh kam tang ha kine ki khyndiat snem ba la dep. Da ki million ki longïing ki la duh noh ïa ki ïing ki sem jong ki. Ka Washington ka pynkiew ia ka kard ai ram jong ka ri ban sdang ia ka ioh ka kot jong ngi, hynrei kam treikam. Ka ram jong ka sorkar pdeng jong ngi mynta ka la palat ia ka $14 klur tyngka – kata ka klur tyngka ryngkat bad u “t.” Ka long kaba eh ban mutdur ia ka pisa kaba bun. Hynrei buh kumne: lada ngi dei ban siew shi dollar ha ka shi sekhon man la ka kynta jong man la ka sngi jong man la u bnai ban siew ia ka ram jong ka ri jong ngi, kan shim por ia ngi palat 32,000 snem tang ban siew ia ka $1 trillion – hynrei ngi don palat 1000. $14 lak tyngka ka ram.