Preek: De goddeleaze fan 'e krusiging
Wy geane fannemoarn yn ús bibels nei it sânentweintichste haadstik fan Mattéus. Wy komme by in seksje fan fers 27 oant en mei 44, in seksje dy't wy dizze wike en folgjende sille behannelje as wy de krusiging fan 'e Hear Jezus Kristus ûndersykje. In protte jierren lyn skreau Frederic Farrar The Life of Christ. En yn syn skriuwen fan It libben fan Kristus hat hy in seksje dy't ik jo graach foarlêze as in ynstelling foar ús begryp fan 'e passaazje foar ús. "In dea troch krusiging liket alles te befetsjen dat pine en dea kin hawwe fan it ôfgryslike en ôfgryslike. Dizzigens, kramp, toarst, honger, sliepleazens, traumatyske koarts, tetanus, skamte, publisiteit fan skamte, lange oanhâlden fan pine, horror fan ferwachting, ferneatiging fan ûnbedoelde wûnen op alles, mar yntinsiveare wûnen kinne op alles wêze stopjen krekt koart fan it punt dat soe jaan oan de lijer de reliëf fan bewusteloosheid makke elke beweging pynlik. tanimmend, der waard tafoege oan harren de ûnferdraachbere pine fan in baarnende en razende toarst En al dizze fysike komplikaasjes feroarsake in ynterne opwining en eangst dy't makke it perspektyf fan 'e dea sels, fan' e dea, de ûnbekende fijân by waans oanpak de minske meastentiids huverjen, draacht it aspekt fan in hearlik en prachtige befrijing. Ien ding is dúdlik út wat Ferrar sei en wat wy witte oer krusiging en it is dit: dat by it krusigjen fan immen gjinien dwaande wie mei in flugge en pynlike dea. Nimmen wie dwaande mei it behâld fan in mjitte fan minsklike weardichheid. Krekt oarsom. Crucifiers sochten in agonizing marteling fan folsleine fernedering dy't boppe alle oare ûntwerp foar dea dat de minske hat ea útfûn. En sa wie de marteling dy't ús Hear Jezus Kristus foar ús trochmakke hat - foar ús. De krusiging fan Kristus, wy witte, is it klimaks fan ferlossende skiednis. Dat witte wy. It is it fokuspunt fan Gods doel foar heil. Alles komt út op it krús dêr't de Hear de sûnden fan 'e wrâld draacht en dêrom ferlossing jout oan allegearre dy't leauwe. En yn in sin is it krús dan it klimaks fan it plan fan God, en it toant de genede en de barmhertichheid en de goedens en de goedens en de leafde fan God as gjin oar barren yn 'e skiednis ea kin. De ienige grutste manifestaasje fan Gods leafde en genede wurdt sjoen op it krús. En sa koene wy nei in tekst oer it krús gean en in hiele fokus besteegje oan Gods sels-iepenbiering fan leafde en genede yn it krús. It liket my ta dat dat foar it grutste part de bedoeling is fan it evangeelje fan Jehannes. As Johannes skriuwt oer it krús, is it altyd út it eachpunt fan God. Hy lit sjen dat it in ferfolling fan profesije is, dat it Gods plan op koers is en Gods plan op skema. En wy sjogge nei it evangeelje fan Johannes en wy lêze it rekord fan 'e krusiging, en wy binne yn' e eangst foar it wûnder fan Gods gloarje en genede en leafde yn 'e dea fan Jezus Kristus. Mar dat is net it doel fan Matthew. Matthew benaderet it krús fanút it tsjinoerstelde eachpunt. Mattéus beskriuwt de krusiging net út it eachpunt fan 'e goedens fan God, mar út it eachpunt fan' e goddeleaze fan 'e minsken. En de fokus fan Matthew is op hoe kwea minsken binne en hoefolle de dea fan Jezus Kristus de goddeleaze fan it minsklik hert toant. En ik soe sizze dat as de dea fan Jezus Kristus oan 'e iene kant de ienige grutste iepenbiering is fan' e leafde en genede fan God, oan 'e oare kant is it de ienige grutste en heechste iepenbiering fan' e fersmoarging en goddeleaze fan it minsklik hert. Dat jo hawwe twa feitlik tsjinoerstelde wierheden monumintaal iepenbiere yn dit iene evenemint. En sa is it dat yn Hannelingen haadstik 2, as Petrus op Pinkster preekt, hy seit dat God dit ornearre hat, mar jo hawwe it troch kweade hannen brocht. En as wy dan nei it Evangeelje fan Mattéus sjogge, sille wy net sasear de krusiging sjen fan 'e kant fan Gods genede en leafde as wy it sjogge fan 'e kant fan 'e minske syn ûnreinheid en goddeleaze. It is goddeloosheid ongeëvenaard. En as d'r oait in plak is wêr't de profesije en de ferklearring fan Jeremia 17: 9 wurdt sjoen, wêr't hy sei: "It hert fan 'e minske is ferrifeljend boppe alle dingen en wanhopich goddeleaze," is it hjir op dit plak. Dat is it ienige grutste bewiis foar de wierheid fan dy útspraak. No is it net, oft der gjin goddeleaze earder yn it libben fan Kristus ferskynde, want dat is it. De goddeleaze besocht Him by de berte te deadzjen. It besocht syn lear yn diskredyt te bringen. It besocht syn wûnders te stopjen. Uteinlik befeilige goddeloosheid syn feroardieling ta de dea troch it skeinen fan elke standert fan gerjochtichheid yn 'e Joadske en heidenske wrâld. De goddeleaze hat Him al ferret. Preek: Ik wol dat jo hjoed as bern yn 'e wrâld steane en it ljocht hâlde Ynlieding Filippiërs is Paulus syn lêste brief oan 'e tsjerke. Hy skriuwt it út syn finzenisstraf yn Rome. Yn Filippiërs 2:6-11 harken wy nei Sint Paulus doe't hy yn in liet bruts. Wy neame dy passaazje sels de "Filippyske hymne". Paulus ropt de Filippiërs op om foar inoar te soargjen, inoar foar inoar yn 'e line te setten. Hy hâldt op en tinkt by himsels: "Ik haw in yllustraasje fan dit nedich," en hy sei: "Tink oan Jezus Kristus." En dan brekt er yn in liet. Hy seit: "Jezus Kristus dy't yn 'e foarm fan God wie, de essinsje fan God, hy tocht dat it net nedich wie om dy gelikensens fêst te hâlden en hy makke himsels leech, en naam de foarm op himsels, it wêzen fan in tsjinstfeint, en waard hearrich oant de dea, de dea oan it krús." Yn it gedicht is it in soarte fan delgong as jo delgeane nei de skrik fan it Krús. Yn Jezus Kristus, God sels, de Soan, naam op himsels tsjinstfeint hood, en lege himsels en kaam oan it krús. Dêrom hat God de Heit Jezus heech ferheven. Jezus is de namme boppe elke namme, dat yn 'e namme fan Jezus elke knibbel soe bûge, yn' e himel en ierde en ûnder de ierde, en elke tonge bekent dat Jezus Kristus Hear is ta eare fan God, de Heit. Dizze hymne fertelt oer de leafde fan God sjoen as in barren dat bart. Yn it Nije Testamint is leafde gjin idee, leafde is gjin teory, leafde is suver in evenemint. It is wat barde by it Krús. It is doe't Jezus identifisearre mei ús en ûntwapene de macht fan ús sûnden, ûntwapene de macht fan 'e dea sels troch it nimmen, en ûntwapene de macht fan' e duvel. En dat is in barren dat barde oan it krús, en dat befêstiget Paulus ús yn dat grutte hymne. Wat is de folgjende? Wat folget dêrop? Dit binne de wurden dy't folgje. (Lês Filippiërs 2:12-13) Lit my jo warskôgje op in pear wurden dy't yn dy sin steane dy't frij ynteressant binne. Hy begjint mei te sizzen: ''Sa't jo my altyd yn myn bywêzen heard hawwe, hear my no yn myn ôfwêzigens,' hy is by har ôfwêzich, no sit er yn in Romeinske finzenis. Lit my jo fertelle oer it wurd "harkje." It wurd "foldwaan" klinkt rote en slaafsk as wy it Ingelske wurd "folje" hearre. It wurd dat hjir eins brûkt wurdt dat de RSV oerset hat mei "harkje" is letterlik yn it Gryksk it wurd "harkje." Harkje. En dat fyn ik better om't it jo frijheid behâldt. En it seit: "Sa't jo altyd nei my harke hawwe doe't ik by dy wie, sels as ik ôfwêzich bin, harkje jo nei my." It is nijsgjirrich dat it wurd oerset as "harkje" yn it Hebrieusk identyk is, it is ek it wurd foar "harkje." It is it grutte Hebrieuske wurd shema.Yn Deuteronomium 5 hawwe wy in sin dy't de hillige tsjinst yn 'e synagoge begjint. "Harkje, Israel, d'r is ien God dy't jo oanbidde moatte, ien God en gjin oare goaden foar jo." De iepening fan de Tsien Geboaden, mei shema. Yn feite, âlden, doe't Paulus fertelt ús soannen en dochters, "Bern, hearrich jimme âlden," eins brûkte hy itselde wurd. "Bern, harkje nei jim âlden." Dat fyn ik better. It betsjut dat d'r ek in mooglikheid is fan ûnderhanneling. "Harkje nei dyn âlden, hear se." En, âlders, it is it bettere wurd om te sizzen. Sis net: "Hargje my." Sis: "Harkje nei my." Dat is better, want it ymplisearret de frijheid fan de persoan dy't harket dy. It ymplisearret har eigen yntegriteit. It ymplisearret ek dat der in dialooch is en dat der in relaasje is. Hannelje op jo leauwen Paulus giet fierder te sizzen, yn in tige ferneamde sin, "Werk dyn eigen heil mei eangst en beven, want God is oan it wurk yn dy, sawol om te wollen en te dwaan syn goede beslút." Ik haw noch ien ding by dy te observearjen en dat is taaloardering. Jo witte dat talen oars binne, alle talen yn 'e wrâld. De ferskillen hawwe in grut effekt op de manier wêrop jo de sin begripe. Lit my jo in foarbyld jaan. Yn it Dútsk stiet it tiidwurd yn in sin oan 'e ein ynstee fan it begjin fan 'e sin. Dat hat in djippe ynfloed op de Dútske taal. It makket de Dútske taal in tige krekte taal. Gjin wûnder dat it de taal fan wittenskippers is, want it is krekt troch dy iene taalkundige nijsgjirrigens dat it tiidwurd oan 'e ein fan 'e sin stiet. Ik sil jo in foarbyld jaan. Stel datsto dyn soan of dochter, of dyn mem, of dyn man, of frou, nei de winkel stjoerde om wat te heljen; in Dútske sin soe gean as dit, "Nei de winkel, brea, molke, gjin ympuls items, gean!" Sjoch it tiidwurd is oan 'e ein. Jo skriuwe dizze list foarsichtich del, benammen it diel "gjin ympuls items". Uteinlik hearre jo it kaaiwurd, "gean." Sjoch, sa tinkt de wittenskip. Jo sammelje earst alle gegevens, dan as lêste it tiidwurd. "Gean!" No, Ingelsk is oars. De tiidwurden yn it Ingelsk komme yn 't algemien foarop. En dêr binne foardielen oan. It makket fan ús taal in hege aksjetaal. Der binne wol neidielen. Sa sizze jo bygelyks: "Liefje, gean nei de winkel, wolle jo?" En dan bin ik de doar al út. Sjen? Want ik ha it aksjetiidwurd al heard. |